Simpele bureau-aanpassing leidt tot 922% meer staand werken
Securex en UGent onderzoeken effectieve methode tegen langdurig zitten
Brussel, 9 juli 2025 – Belgen zitten gemiddeld 8,3 uur per dag, waarvan dat bij werknemers meer dan 60% werkgerelateerd is. Dit langdurig zitten brengt serieuze gezondheidsrisico's met zich mee. In een studie onderzochten de Universiteit Gent (UGent) en HR-dienstverlener Securex manieren om dit tegen te gaan. De resultaten van deze studie tonen aan dat het standaard op stahoogte instellen van elektrisch verstelbare bureaus leidt tot een verbluffende stijging van 922% in staand werken. Deze bevindingen benadrukken de kracht van nudging – het onopvallend sturen van gedrag – in de strijd tegen de negatieve gevolgen van langdurig zitten.
De onderzoekers analyseerden het gedrag van 149 medewerkers bij een Belgische overheidsinstelling en testten verschillende strategieën. De resultaten waren opmerkelijk: terwijl infosessies over de risico's van zitten nauwelijks effect hadden, zorgde het simpelweg aanpassen van de standaardinstelling van de bureaus voor een enorme toename in staand werken (+171%). Dit effect werd nog versterkt door transparante communicatie over de reden achter de aanpassing (+521%). De combinatie van deze nudge met een infosessie resulteerde in de maximale stijging van 922%.
Het belang van een slimme werkomgeving
De studie toont aan dat duurzame gedragsverandering niet zozeer gaat om het dwingen of manipuleren van mensen tot gezonde gewoontes, maar veeleer om het creëren van een omgeving die intrinsieke motivatie en zelfregulatie stimuleert.
Dr. Mathias Celis, gedragswetenschapper UGent en oprichter van Alkmist: “Door de standaard te veranderen, wordt gezond gedrag de makkelijkste en meest voor de hand liggende keuze. Dit verlaagt de drempel om gezonde gewoontes aan te nemen en te behouden, omdat het minder wilskracht en bewuste inspanning vereist. Open communicatie over de redenen achter de veranderingen is essentieel. Dit betrekt medewerkers bij het proces en stelt hen in staat bewuste, geïnformeerde keuzes te maken, wat draagvlak bevordert en weerstand minimaliseert.”
“Echte cultuurverandering begint niet bij overtuigen, maar bij het subtiel veranderen van wat normaal voelt,” zegt Anneleen Leyman, expert-coördinator ergonomie bij Securex. “Wanneer de standaard verandert, verandert het gedrag vanzelf mee."
5 tips voor werknemers:
- Een goede zithouding: Een goede zithouding is essentieel om klachten te voorkomen. Streef naar een ergonomische zithouding waarbij de natuurlijke S-vorm van de wervelkolom behouden blijft. Een kwalitatieve bureaustoel en correcte afstelling van je werkplek zijn hierbij essentieel. Zorg ervoor dat je rechtop zit, dat je armen en rug ondersteunt zijn. Gebruik steeds een extern scherm, toetsenbord en muis. Werken op een laptop zonder deze hulpmiddelen leidt vaak tot een voorovergebogen houding, wat extra belasting veroorzaakt op de wervelkolom en nek. Wil je echter nóg beter investeren in je rug? Kies dan voor een dynamische stoel waarbij je actief gaat zitten en ook gedurende de werkdag je spieren gaat gebruiken.
- Regelmatig bewegen (wisselwerk): Sta elke 30 minuten even recht, loop rond of wissel van houding. Varieer tussen zitten, staan en wandelen. Een kleine wandeling naar een collega of de printer kan al een groot verschil maken. Of nóg beter, kies voor een zit-sta bureau en werk al rechtstaand. Misschien kan je je collega’s wel stimuleren om ook tijdens vergaderingen geregeld recht te staan. Heb je thuis geen sta-bureau? Misschien heb je wel een kast of kookeiland waar je even rechtstaand kan werken.
- Hydratatie: Drink voldoende water. Het zorgt niet alleen voor een goede hydratatie, maar dwingt je ook om regelmatig op te staan om naar het toilet te gaan. Gebruik grote glazen en voeg eventueel fruit of kruiden toe voor de smaak.
- Stretchen: Doe regelmatig stretchoefeningen aan je bureau om je spieren soepel te houden en stijfheid te voorkomen. Hiernaast is het een grote meerwaarde om geregeld core-stability oefeningen te doen. Misschien kan het wel een leuk team-building momentje worden op het werk?
Maak je je zorgen over de impact van langdurig zitten tijdens je zomervakantie of tijdens lange ritten voor het werk? In deze brochure vind je praktische tips om je traject op een comfortabele en gezonde manier aan te vatten: 908N196-fit-in-de-wagen.pdf
Over het onderzoek
Om het effect van onze interventies in kaart te brengen, verzamelden we gedurende acht weken meer dan 90.000 datapunten. Elke dertig minuten brachten we in kaart hoeveel medewerkers aan het werk waren, en hoeveel daarvan rechtstaand werkten. Zo berekenden we voor elk moment een ‘sta-ratio’: het percentage medewerkers dat rechtstaand werkte op dat tijdstip. Over een periode van acht weken onderzochten we vier verschillende interventies om zittend gedrag te doorbreken:
(1) een klassieke infosessie/groepscoaching over de risico’s van langdurig zitten, (2) een default-nudge waarbij we alle bureaus ’s voor de start van de werkdag handmatig op stahoogte instelden zonder uitleg, (3) dezelfde nudge, maar mét duidelijke communicatie over het doel ervan, en (4) een combinatie van die transparante nudge met de infosessie. In geen enkel geval verplichtten we medewerkers om rechtstaand te werken.
Deze studie, gepubliceerd in het International Journal of Environmental Research and Public Health, biedt waardevolle inzichten voor organisaties die streven naar een gezondere en productievere werkomgeving.