1 op 8 Belgische werknemers meldde zich ooit al ziek zonder ziek te zijn

Eén werknemer op 8 in België meldde zich ooit ziek om een andere reden dan zijn gezondheid. Dat blijkt uit een recente bevraging van HR-specialist Securex. 12% van alle werknemers heeft zich ooit al ‘ziek’ gemeld om andere motieven dan zijn gezondheid, van wie 8% eenmaal en 4% zelfs meerdere malen. Een ziek gezinslid, nood aan recuperatie en combinatie werk en privé zijn de belangrijkste redenen die werknemers opgeven voor deze ziektemeldingen. “Werknemers zijn vermoedelijk niet voldoende op de hoogte van een aantal wettelijk voorziene mogelijkheden om deze ongewettigde afwezigheid op te vangen.” zegt Legal Expert Els Vanderhaegen.

Belangrijkste redenen voor ziektemeldingen zonder ziek te zijn

Zorgen voor een ziek familielid is in 31% van de gevallen de directe aanleiding voor ziektemeldingen om een andere reden dan de eigen gezondheid.

Familiaal verlof aanvragen bij ziekte, ongeval of hospitalisatie van een familielid zou een oplossing kunnen zijn, maar dat is onbezoldigd en beperkt in de tijd. Mogelijk is dat de reden waarom sommige werknemers zich dan liever ziekmelden.

Voor 17% van de werknemers die zich ooit al ziekmeldden hoewel ze geen gezondheidsproblemen ondervonden, was nood aan rust na een drukke periode de reden.  

Heidi Verlinden, HR Research Expert: “Wie nood heeft aan recuperatie bespreekt dit best met zijn leidinggevende. Wie stress ervaart, kan ook bij de interne vertrouwenspersoon terecht of bij de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Om een burn-out te voorkomen is het aan te raden drukke periodes af te wisselen met minder drukke, zowel op het werk als privé. En soms helpt een vakantie: lekker uitrusten of eens iets totaal anders doen.”

Werknemers met belastende woon-werk verplaatsingen of die een moeilijke combinatie van werk en privé ervaren maken ook 17% van dit type absenteïsme uit, ook al zijn er in principe andere mogelijkheden zoals deeltijds werk, glijdende werkuren of thuiswerken om dit probleem op te vangen.

Een conflict met leidinggevenden of collega’s, of familieproblemen zoals overlijden, woningbrand en opvoeding zijn de aanleiding in respectievelijk 13% en 8% van deze ziektemeldingen. Bij een overlijden of een huwelijk is klein verlet aanvragen de oplossing. Hier behoudt de werknemer wel zijn loon.

Eva Praet, Regiomanager psychosociaal team: “Werknemers die een conflict met collega’s of een leidinggevende ervaren, kunnen informeel advies inwinnen bij hun interne vertrouwenspersoon of bij de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Een werkgever kan ook verder gaan dan wat de wet voorziet, bijvoorbeeld met ondersteuning na een traumatische gebeurtenis op het werk of privé, of met een thuisoppas voor zieke kinderen.”

In 7% wordt gebrek aan motivatie of erkenning op het werk, en in 6% geweigerd verlof, aangegeven als reden voor ziektemelding zonder gezondheidsproblemen.

Minder ziektemeldingen zonder ziek te zijn in een gezond sociaal klimaat

Wie werkt in een klimaat van vertrouwen, rechtvaardigheid en verbondenheid meldt zich minder snel ziek om een andere reden dan zijn gezondheid, dan wie in een minder goed sociaal klimaat werkt.  Dit blijkt ook uit de bevraging van Securex. Concreet geldt dit bijvoorbeeld voor werknemers die het vertrouwen van hun leidinggevende genieten (10% vs. 15%), die conflicten op een rechtvaardige manier zien opgelost (8% vs. 15%) en die zich deel voelen van een groep op hun werk (10% vs. 15%). Deze verbanden kunnen natuurlijk ook omgekeerd gelden: wie zich om de foute redenen afwezig meldt, zal minder vertrouwen krijgen van zijn leidinggevende.

Wie een persoonlijke fit met zijn job ervaart, neigt ook minder snel tot dit type absenteïsme, dan wie een minder goede fit ervaart. Concreet geldt dit voor werknemers die het gevoel hebben zichzelf te kunnen zijn in hun job (10% vs. 15%) en van wie de taken op het werk overeenstemmen met wat ze echt willen doen (9% vs. 15%).

Jongeren melden zich vaakst ziek zonder ziek te zijn

Een op 4 jonge werknemers (<25 jaar) heeft zich ooit al ‘ziek’ gemeld zonder echt ziek te zijn. Dit is dubbel zoveel als bij werknemers vanaf 25 jaar (25% vs. 11%). Dat jonge werknemers zich het vaakst ziek melden voor een andere reden dan hun gezondheid, verklaart waarschijnlijk mee de hoge frequentie van hun ziektemeldingen in vergelijking met oudere werknemers.[1] Dit nieuwe onderzoek toont aan dat jonge werknemers zich minder sterk verbonden voelen met het team dan hun oudere collega’s (40% vs. 57%). Jonge werknemers zien hun huidige functie inderdaad vaak als een overgangsjob, ook met een contract van onbepaalde duur.[2] Dit is een mogelijke verklaring voor hun frequente ziektemeldingen, waaronder ook deze zonder gezondheidsproblemen. Een andere verklaring kan ook met die overgangsjob samenhangen: jonge werknemers kunnen minder zichzelf zijn in hun job dan hun oudere collega’s (32% vs. 55%).

Heidi Verlinden, HR Research Expert Securex: “Werkgevers kunnen dit type absenteïsme bij hun jonge werknemers voorkomen door meteen na de aanwerving sterk in te zetten op de binding met het team. Een jonge collega die mag meedenken en werken aan collectieve doelstellingen zal zich meer verbonden voelen en zich minder snel ziekmelden.”

Ook bijna 1 op 4 werknemers met een contract van bepaalde duur of een interimjob meldde zich ooit ziek om een andere reden dan zijn gezondheid (23% vs. 11%). Ook hier kan een minder sterke verbondenheid met het team een verklaring zijn. Tijdelijke werknemers voelen zich minder deel van een groep dan hun collega’s met een contract van onbepaalde duur (48% vs. 57%). Hun taken op het werk stemmen ook minder overeen met wat ze echt willen doen (37% vs. 47%).

Bart Buckinx, Consultant Absenteïsme: “De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat de onderliggende problemen vaak oplosbaar zijn. Misschien is de werknemer niet op de hoogte van het systeem van klein verlet of familiaal verlof. Of hij beseft wellicht niet dat het beter is om over problemen te praten dan om meteen thuis te blijven.”

[1] Zie Securex white papers over absenteïsme: www.securex.be/whitepapers

[2] Jonge werknemers zijn ook meer dan oudere werknemers op zoek naar een andere werkgever. Bron: Enquête naar arbeidskrachten 2017 van Statbel, in samenwerking met Eurostat.

***