Werknemers melden zich steeds minder vaak ziek

Werknemers meldden zich in 2014 minder vaak ziek dan de afgelopen jaren. De gemiddelde duur van de afwezigheden blijft echter jaar na jaar toenemen, ook al stabiliseerde het totale ziektepercentage zich afgelopen jaar. Dat blijkt uit de resultaten van de jaarlijkse studie over absenteïsme in de privésector van HR-dienstverlener Securex. Deze studie is gebaseerd op afwezigheidsgegevens geregistreerd door meer dan 25.000 werkgevers voor 250.000 werknemers. Securex benadrukt dat een daling van ziektemeldingen niet altijd wijst op minder zieken. Meer nog, op termijn kan deze daling leiden tot een stijging van  langdurige afwezigheden.

Aantal ziektemeldingen per werknemer op laagste peil in acht jaar tijd

Het onderzoek van Securex toont een sterke daling van de frequentie (-8% tegenover 2013) van de afwezigheden wegens ziekte aan. Belgische medewerkers meldden zich in 2014 gemiddeld 1,01 keer afwezig door ziekte of privéongeval, terwijl dit in piekjaar 2009 nog 1,18 keer was. Het aantal ziektemeldingen per werknemer bereikt daarmee zijn laagste peil in acht jaar tijd.

Daarnaast valt eveneens een – iets minder sterke, maar nog steeds - significante daling van het percentage afwezigen (-4%) op. Dit is het aantal werknemers met minstens één dag absenteïsme in 2014 t.o.v. het totaal aantal werknemers. In 2014 waren 51 werknemers op 100 minstens 1 dag afwezig, de afgelopen jaren evolueerde dit steeds in stijgende lijn.

Dagelijks aantal afwezigheden door ziekte voor het eerst sinds 2001 stabiel, maar gemiddelde duur blijft toenemen

In 2014 waren elke werkdag meer dan 6 werknemers op 100 afwezig door ziekte of privéongeval (6,3%). De ziektepercentages voor korte termijn (minder dan een maand) en voor lange termijn (meer dan een jaar) bleven in 2014 stabiel, respectievelijk op 2,04% en 2,32%. Het middellange ziektepercentage kende daarentegen een significante stijging, van 1,86% in 2013 naar 1,94% in 2014. Ondanks deze stijging lijkt het totale ziektepercentage zich, na een bijna structurele stijging sinds 2001, te stabiliseren in de Belgische privésector.

De gemiddelde duur van de afwezigheden blijft echter toenemen (+9% tegenover 2013). Een afwezigheid door ziekte duurde in 2014 gemiddeld 15,35 werkdagen, tegenover 14,05 in 2013.

Daling van ziektemeldingen vooral zichtbaar in sectoren met meer mannen, deeltijdse werknemers en bedienden

De sectoren met een laag aantal ziektemeldingen per werknemer tellen vaak meer mannen dan vrouwen (land- en tuinbouw, cement, sport, begrafenisondernemingen), en/of een groot aantal deeltijdse werknemers (begrafenisondernemingen, onderwijs, hotel). In een aantal zijn enkel (sport, onderwijs) of overwegend (entertainment, immobiliën) bedienden actief. De ondernemingen in deze sectoren zijn ook typisch kleinere organisaties (tot 35 werknemers). En hoe kleiner de organisatie, hoe minder vaak werknemers zich ziek melden.

Minder ziektemeldingen door minder griep en stijgend presenteïsme

De ongewoon korte griepepidemie in 2014 verklaart de evolutie van het korte en frequente absenteïsme in de eerste helft van 2014. De frequentie van de afwezigheden daalde vooral in het eerste kwartaal van 2014 met 16% in vergelijking met 2013 (en -8% voor het volledige jaar 2014 tegenover 2013).

De dalende trend van het aantal ziektemeldingen per werknemer heeft wellicht te maken met een toename van het presenteïsme waarbij werknemers ziek doorwerken.

Uit eerder onderzoek van Securex over presenteïsme bleek dat in 2012 ruim 71% van de werknemers met gezondheidsproblemen minstens 1 dag ziek heeft gewerkt. Vooral jongeren, hoger opgeleiden, bedienden en leidinggevenden werkten al snel een dagje door, ook al voelden ze zich niet goed. Sommigen deden dat omdat ze met plezier gaan werken of vanuit een zekere betrokkenheid, anderen uit angst om hun job te verliezen.

Daarnaast zette thuiswerk, waar vooral managers, bedrijfsleiders, intellectuele en artistieke beroepen gebruik van maken, er de werknemer klaarblijkelijk gemakkelijker toe aan ook bij ziekte te blijven doorwerken. Voor arbeiders is het vaak moeilijker om van thuis uit te werken, wat dan ook de sterkere daling van de frequentie bij bedienden dan bij arbeiders mee verklaart.

Frank Vander Sijpe, Director HR Research: “Het aantal ziektemeldingen is wel spectaculair gedaald, maar het aantal afwezigheidsdagen per werknemer bleef gelijk. Een tendens om in eerste instantie de ziektemelding uit te stellen en te blijven werken om vervolgens finaal langdurig ziek uit te vallen, zou dit kunnen verklaren. Want verschillende wetenschappelijke onderzoeken tonen het verband aan tussen presenteïsme en toekomstig absenteïsme. Vaak of langdurig doorwerken bij ziekte in een bepaald jaar leidt tot meer absenteïsme in het jaar daarna. Net als een hoge frequentie, is dus ook een lage frequentie een mogelijk signaal van een onderliggend probleem.”

Karin Roskams, Manager departement Absenteïsme: “Deze cijfers tonen nog maar eens aan dat er meer aandacht nodig is voor medewerkers die langdurig afwezig zijn. Re-integratie van die medewerkers staat hoog op de agenda. Een systematische telefonische opvolging door een verpleegkundige zorgt ervoor dat de medewerkers ondersteund worden én dat ze het werk makkelijker zullen hervatten.”