Werknemers stellen massaal verlof uit

Werknemers lieten dit jaar massaal hun paasvakantie schieten. Arbeiders namen in april 60% minder vakantie dan in dezelfde maand vorig jaar. Bij bedienden bedroeg de daling 50%. Dat blijkt uit een studie van HR-dienstverlener Securex, waarin een vergelijking werd gemaakt van het percentage niet-gepresteerde tijd door vakantie in april 2020 met die in de maand april vorig jaar. “Onzekerheid over zomervakantieplannen zorgt ervoor dat werknemers massaal hun verlof uitstellen,” zegt HR Research Expert Heidi Verlinden.

Het wettelijk minimum van 20 dagen bedroeg vorig jaar 89% van het totaal aantal betaalde vakantiedagen. Conventioneel extra verlof, anciënniteitsverlof en overgedragen vakantiedagen van het jaar voordien stonden samen in voor 10%. De resterende 1% werd ingevuld door jeugdvakantie, loopbaanverlof, functieverlof, seniorvakantie en aanvullende vakantie.

Van die betaalde vakantiedagen namen arbeiders vorig jaar 5% op in de maand april en bedienden 8%. Dit jaar daalde het percentage verlof genomen in april spectaculair: arbeiders namen 59% minder vakantie op en bedienden 50% minder. Dit staat in schril contrast met het eerste kwartaal van 2020, waarin het opgenomen verlof door arbeiders met slechts 4% daalde en bij bedienden zelfs nog steeg met 2%[1].

Figuur 1 Evolutie opgenomen vakantie door arbeiders en bedienden tussen 2019 en 2020

“Er resten werknemers vandaag dus meer betaalde vakantiedagen dan begin mei vorig jaar. Veel bedrijven kunnen sinds deze maand terug opstarten, maar dit lukt of mag niet overal even snel. Zolang tijdelijke werkloosheid mogelijk blijft en thuiswerk nog voor vele werknemers de norm blijft, is de nood aan vakantie - vooral in niet-essentiële sectoren - lager dan normaal. Ook de onzekerheid over een mogelijke zomervakantie in het buitenland - of zelfs aan de Belgische kust - en het kunnen doorgaan van speelpleinwerkingen en sport- en vakantiekampen voor kinderen, doet werknemers aarzelen om nu hun verlof op te nemen,” zegt Heidi Verlinden, HR Research Expert bij Securex.

Werkgevers vrezen wellicht dat werknemers veel vakantiedagen zullen opnemen in het najaar, terwijl de bedrijfsactiviteiten dan mogelijk zullen toenemen en de nodige mankracht zullen vereisen om alsnog de bedrijfsresultaten 2020 geheel of gedeeltelijk te kunnen redden. Daarom zocht Securex uit hoe werknemers hun vakantiedagen in een ‘normaal’ jaar over het jaar verspreiden.

Vakantieplanning cruciaal onderdeel van heropstart

In 2019 was 72% van de betaalde vakantiedagen eind augustus al opgenomen. Werkgevers die vandaag merken dat hun werknemers minder dan een vijfde van hun vakantiedagen hebben opgenomen, krijgen van Securex het advies om de verlofplanning van hun werknemers voor de rest van het jaar te bekijken.

“Vakantieplanning behoort evenzeer tot de planning van de heropstart van de werkzaamheden en continuïteit van het bedrijf. We zien nu al dat veel werkgevers vragen aan hun werknemers om vrijwillig hun wettelijk minimum van 20 vakantiedagen ten laatste in de zomermaanden op te nemen,” zegt Iris Tolpe, Partner bij Securex Consulting. Al is dit gemakkelijker voor bedienden dan voor arbeiders, want bij bedienden maakte in 2019 het wettelijk minimum van 20 vakantiedagen 85% van hun ‘vakantiebudget’ uit en bij arbeiders 95%.

In de eerste vier maanden van 2019 namen arbeiders 14% van hun vakantie op en bedienden 19%. Het verschil tussen de statuten is vooral groot in de maand april - door de paasvakantie - en in maart - door de krokusvakantie. Arbeiders nemen de helft van hun vakantiedagen tijdens de zomermaanden op, terwijl bedienden in die twee maanden slechts een derde (31%) van hun vakantie opnemen. Bedienden spreiden hun vakantiedagen meer over het jaar dan arbeiders, en verkiezen daarvoor de schoolvakanties.

Figuur 2 Verlofspreiding in ‘normaal’ jaar 2019 – maanden met schoolvakanties in vet

Securex benadrukt dat vakantie uitstellen negatieve gevolgen heeft.

“Zeker werknemers in de essentiële sectoren zullen de komende weken wel een rustpauze kunnen gebruiken. Maar dit is ook zo voor thuiswerkers die er nog een extra dagtaak bij genomen hebben om hun kinderen te begeleiden bij het huiswerk. Spreiden van vakantie is voor iedereen belangrijk en zeker voor deze groepen. Af en toe een pauze nemen, doet de herstelbehoefte dalen, en beperkt het risico op burn-out,” concludeert Heidi Verlinden.

[1] Door de verschuiving van het krokusverlof van maart in 2019 naar februari in 2020 hebben vergelijkingen per maand geen zin voor de cijfers van het eerste kwartaal.

Meer informatie

Werknemers: Wat doet u met uw vakantie in tijden van corona?

Werkgevers: antwoorden op onderstaande vragen

• Kan ik eisen dat mijn personeel zoveel mogelijk vakantie opneemt in de zomer?
• Kan ik mijn personeel verbieden om vakantie te nemen bij heropstart?
• Telt tijdelijke werkloosheid mee voor het bepalen van het vakantiegeld en het aantal dagen vakantie?
• Zullen er vakantiedagen van 2020 overdraagbaar zijn naar 2021?
• Wat als de werknemer vakantie had gepland, maar er nog steeds tijdelijke werkloosheid is?

Werkgevers: Alles over het coronavirus – heropstart na corona

Over het onderzoek

Deze resultaten zijn indicatief, want gebaseerd op zeer recente data van het sociaal secretariaat van Securex. Ze houden rekening met de loonberekening en correcties hierop t.e.m. 11 mei 2020. Het is mogelijk dat werkgevers tijdens de komende weken nog correcties doorgeven. Het is ook mogelijk dat sommige verschillen of evoluties niet statistisch significant zijn.

De steekproef telt 28.940 ondernemingen en 176.746 werknemers in de privésector. We namen enkel belastingplichtige werknemers op die volledig onderworpen zijn. Studenten maken dus geen deel uit van de steekproef. Ook flexi-jobs en werknemers op forfait of fooien zijn niet opgenomen. De ondernemingen tellen maximum 1000 werknemers.