Zelfstandige werkt gemiddeld 57 uur per week

Belgische zelfstandigen werken gemiddeld 57 uur per week. Meer dan drie op vier (76%) zelfstandigen werkt minstens 50 uur per week en één op tien zelfs 80 uur of meer. Dat blijkt uit de zelfstandigenbarometer van Securex in samenwerking met Universiteit Gent. De balans werk-privé is dan ook grondig verstoord bij 4 op 5 zelfstandigen. Bovendien ervaren ze meer stress dan de Belgische werknemers in dienstverband en heeft slechts de helft het gevoel controle te hebben over de balans tussen hun werk en hun privéleven. “Zelfstandigen in België leggen de lat hoog. Ze werken veel, nemen weinig vakantie en ze kunnen moeilijk afstand nemen van hun zaak,” zegt Hermina Van Coillie, HR Research Expert bij Securex.

Eén op tien zelfstandigen werkt 80 uur per week of meer

Dat zelfstandigen veel werken, is algemeen geweten. Uit de zelfstandigenbarometer van Securex blijkt dat de Belgische zelfstandige gemiddeld 57 uur per week werkt. Dit is ongeveer de helft meer (46%) dan de Belgische werknemer: die werkt gemiddeld 39 uur per week.

De meerderheid van de zelfstandigen werkt wekelijks minstens 50 uur (76%). 1 op 10 klopt zelfs 80 uur per week of meer. Mannelijke Nederlandstalige zelfstandigen werken het meest: gemiddeld 59 uur per week. Dat is 5 uur meer dan de vrouwelijke en de Franstalige zelfstandigen.

Privéleven zelfstandige lijdt sterk onder werk

4 op 5 zelfstandigen (79%) vindt dat werk hun privéleven hindert. Hoe langer iemand een zaak runt, hoe groter de verstoring van de balans werk-privé. 8 op 10 (82%) zelfstandigen die langer dan 5 jaar actief zijn, ervaren een conflict tussen werk en privé. Daarentegen, zegt slechts 1 op 4 dat het privéleven een storende factor is op het werk. Bij werknemers is dit 1 op 3.

Deconnecteren is belangrijk, maar niet evident: slechts 28% van de zelfstandigen kan in zijn vrije tijd afstand nemen van het werk. Volgens de meerderheid (69%) komt dit door de hoeveelheid tijd die het werk vergt. Slechts de helft (53%) heeft het gevoel controle te hebben over zijn werk en leven, 55% voelt zich emotioneel stabiel.

Meer stress

Twee op drie (66%) zelfstandigen geeft aan gestresseerd te zijn. Ter vergelijking, bij werknemers is dit bij iets meer dan de helft (53%) het geval.

Hoe langer een zelfstandige een zaak runt, hoe hoger het stressniveau. Starters ervaren dus het minste stress vergeleken met zelfstandigen die meer dan 2 jaar actief zijn (38% vs 68% ). Het hoogste stressniveau is te vinden bij zaakvoerders die al langer dan 5 jaar aan de slag zijn (71% ervaart stress). Nederlandstalige zelfstandigen in België rapporteren meer (71%) stress dan Franstalige zelfstandigen (59%).

Hermina Van Coillie, HR Research Expert: “In tegenstelling tot wat men zou denken, hebben ervaren zaakvoerders het meeste stress. We focussen vaak op de ondersteuning van starters, maar die hebben vaak nog geen personeel in dienst, geen al te grote investeringen, en hebben nog geen cyclische schommelingen meegemaakt.”

Belgische zelfstandigen leggen de lat hoog

Slechts de helft van de zelfstandigen zegt de voorbije week op het werk zijn doelstellingen gehaald te hebben (52%) en de voorbije week gepresteerd te hebben zonder fouten op het werk (52%).

De werknemers zijn ter vergelijking veel positiever en achten zich ook productiever. 81% van de werknemers zegt de voorbije week op het werk zijn doelstellingen gehaald te hebben. Iets minder (77%) zegt de voorbije week gepresteerd te hebben zonder fouten op het werk.

“Zelfstandigen in België leggen de lat hoog. Het leven van een kleine zelfstandige wordt vaak gestuurd door vragen van klanten. Daardoor hebben ze het gevoel dat hun werk nooit af is, nemen ze weinig vakantie en ervaren ze veel stress,” zegt Agnes Hertogs, General Manager Entrepreneurs Securex.

Prof. Dr. Frederik Anseel, Ugent: “De laatste jaren zien we dat steeds meer mensen een eigen zaak willen opstarten of een zelfstandig statuut overwegen als alternatief voor een klassiek werknemersstatuut. Meer flexibiliteit en autonomie lijken hierbij doorslaggevende factoren: kunnen werken voor wie je wil en wanneer, waar en hoe je wil, lijkt heel aantrekkelijk. Dit onderzoek waarschuwt echter dat werken als zelfstandige of als ondernemer niet altijd rozengeur en maneschijn is; er worden veel uren geklopt, het gezinsleven kan eronder lijden en de stressniveaus kunnen soms beduidend hoger zijn dan in gewone jobs.“

Minder werken loont

Gemiddeld maakt onze job bijna één vijfde (18%) van ons geluk uit. Een aanzienlijk aandeel, dat bij zelfstandigen drie keer zo groot is als bij ambtenaren. Zo verklaart tevredenheid met het werk bij zelfstandigen 32% van de algemene levenstevredenheid, terwijl dit bij ambtenaren slechts 9% bedraagt. Dat maakt hen op dit vlak ook meer kwetsbaar. Deconnecteren is nodig. Zij die 20 of meer vakantiedagen per jaar opnemen, ervaren minder en minder vaak stress dan degenen die er minder dan 20 opnemen (60% vs. 72%). Het risico op stress daalt ook wanneer men ervoor zorgt onder de 60 werkuren per week te blijven (59% vs. 73%).  Zelfstandigen met autonomie en minstens 20 vakantiedagen per jaar (62% vs. 47%) zeggen ook vaker vooruitgang te boeken.

Hermina Van Coillie: “Ook als zelfstandige is ontspanning en family-time belangrijk. Wie iets minder werkt en vaker op vakantie gaat, zal minder stress ervaren. Af en toe afstand nemen zorgt voor een frissere blik, nieuwe ideeën en meer productiviteit.”

Over het onderzoek

Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met Prof. Dr. Frederik Anseel en Prof. Dr. Mirjam Knockaert Universiteit Gent. De data werden online verzameld in mei 2018.

De steekproef bestaat uit 401 Belgische zelfstandigen in hoofdberoep en is representatief voor de variabelen geslacht, leeftijd en het aantal jaren dat men actief is als zelfstandige. In de steekproef is 63% man en 37% vrouw. 20% is jonger dan 35 jaar, 44% is tussen de 35 en 49 jaar en 36% is ouder of gelijk aan 50 jaar. 6% van de respondenten is hoogstens één jaar actief als zelfstandige, 24% is tussen twee en vijf jaar actief en 70% is al meer dan vijf jaar actief als zelfstandige. 30% heeft geen werknemers, een andere 30% heeft exact één werknemer, 26% heeft twee tot vijf werknemers en 14% heeft meer dan vijf werknemers. Daarnaast heeft 89% een partner, 11% is alleenstaand. 55% van de zelfstandigen in deze studie heeft kinderen ten laste en 45% heeft geen kinderen ten laste. In 41% van de gevallen heeft de zelfstandige nog andere mensen die mee het topmanagement van het bedrijf uitmaken. 57% is Nederlandstalig en 43% is Franstalig. Tenslotte heeft 32% een onderneming jonger dan 5 jaar bestaat, van 43% bestaat de onderneming al vijf tot twintig jaar en 24% heeft een onderneming dat al meer dan twintig jaar bestaat.

De studie rond werkgeluk werd gecoördineerd door prof. dr. Lieven Annemans (Ugent), met steun van levensverzekeraar NN en in samenwerking met Securex.